Nabycie spadku
Częstym rodzajem spraw, w jakich pomagamy Klientom są sprawy o nabycie spadku. Zgon bliskiej osoby, to niewątpliwie trudny okres w życiu każdego człowieka. Niestety wiąże się to również z dopełnieniem formalności związanych z nabyciem spadku po osobie zmarłej. Nie należy tych czynności odkładać w czasie, gdyż prawo spadkowe posiada kilka pułapek, związanych chociażby z terminami, w których możemy złożyć odpowiednie oświadczenia, które uchronią nas np. przed spłacaniem długów po zmarłej osobie. Przekroczenie tych terminów często wiąże się z problematycznymi sytuacjami, z których nie można bądź bardzo trudno jest wyjść.
Kancelaria Radcy Prawnego Pawła Narożnego pomaga Klientom w zakresie przygotowania niezbędnych dokumentów, doradza w jakiej formie przyjąć spadek, sporządza wnioski i ewentualnie dalsze pisma procesowe. Reprezentujemy Klientów w postępowaniach o stwierdzenie nabycia spadku, służąc pomocą i poradą na każdym etapie postępowania, zarówno w sprawach o nabycie spadku na podstawie ustawy jak i na podstawie testamentu.
Rodzaje testamentów:
Testament własnoręczny
Testament własnoręczny to najprostsza forma testamentu. Wymagania ustawowe ograniczone są do: 1) własnoręcznego spisania treści testamentu, 2) podpisania sporządzonego pisma i 3) opatrzenia go datą.Testament własnoręczny nie wymaga dla swej ważności obecności świadków. Spadkodawca może także zachować w tajemnicy zarówno fakt sporządzenia testamentu, jak i jego treść.
Testament ustny
Spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności minimum trzech świadków.Oznacza to, że ma on w obecności świadków wyraźnie stwierdzić, co i komu przeznacza.
Treść testamentu ustnego może być stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie.
Gdy treść testamentu nie została w ten sposób stwierdzona, sąd może w ciągu sześciu miesięcy od otwarcia spadku ustalić treść testamentu na podstawie zgodnych zeznań przynajmniej dwóch świadków
Polskie prawo przewiduje, że może on zostać sporządzony w jednej z trzech sytuacji: 1) gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy; 2) gdy okoliczności szczególne uniemożliwiają skorzystanie ze zwykłej formy testamentu; 3) gdy okoliczności szczególne utrudniają skorzystanie ze zwykłej formy testamentu. Wystąpienie jednej z tych okoliczności jest wystarczające.
Testament sporządzany w czasie podróży na polskim statku morskim lub powietrznym
Testator oświadcza swoją wolę wobec dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków.
Wola spadkodawcy musi zostać spisana przez osobę odbierającą oświadczenie. Nie może tego dokonać np. świadek. Data na piśmie powinna składać się z oznaczenia, w sposób wyraźny lub opisowy, dnia, miesiąca i roku sporządzenia testamentu. Pismo musi zostać odczytane spadkodawcy przed jego podpisaniem. Po odczytaniu pismo zostaje podpisane przez spadkodawcę, kapitana statku lub jego zastępcę oraz świadków. Jeżeli spadkodawca nie jest w stanie podpisać pisma, należy wskazać przyczynę braku podpisu. Aby móc skorzystać z takiej formy testamentu, wystarcza sama podróż statkiem morskim lub powietrznym, ustawodawca nie wymaga, aby podróz ta była bezpośrednio zagrożona np katastrofą.
Testament wojskowy
Testament wojskowy może zostać sporządzony tylko w czasie mobilizacji lub wojny albo przebywania w niewoli. To kto i kiedy może go sporządzić jest obecnie regulowane przez Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 stycznia 1965 r.w sprawie testamentów wojskowych.
Testamenty wojskowe mogą sporządzać:1) żołnierze Sił Zbrojnych pełniący czynną służbę wojskową ,2) pracownicy cywilni zatrudnieni w Siłach Zbrojnych,3) osoby cywilne towarzyszące Siłom Zbrojnym, a mianowicie: a) członkowie personelu stowarzyszenia „Polski Czerwony Krzyż” i innych stowarzyszeń udzielających pomocy wojskowej służbie zdrowia, b) osoby wykonujące czynności duszpasterskie w Siłach Zbrojnych, c) członkowie służb pomocniczych i inne osoby wykonujące świadczenia osobiste na rzecz Sił Zbrojnych. Testament wojskowy może być sporządzony również przez inne osoby cywilne niż wymienione powyżej jeżeli znajdują się na obszarze będącym pod wyłącznym zarządem organów wojskowych albo na jednostce pływającej Marynarki Wojennej lub na statku powietrznym należącym do Sił Zbrojnych.
Testament wojskowy może być sporządzony według jednej z następujących form:1) spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie sędziemu wojskowemu, który spisuje ją w protokole z podaniem miejsca i daty jego sporządzenia, odczytuje protokół spadkodawcy i sporządza o tym wzmiankę; następnie protokół podpisują spadkodawca i sędzia, a jeżeli spadkodawca nie może się podpisać, sędzia wojskowy powinien zamieścić w protokole uwagę wyjaśniającą powód braku podpisu spadkodawcy;2) spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie w obecności dwóch świadków jednocześnie obecnych, z których jeden spisuje wolę spadkodawcy, podając miejsce i datę jej spisania, a następnie tak sporządzony testament podpisują spadkodawca i dwaj świadkowie;3) jeżeli spadkodawca nie może się podpisać, oświadcza ustnie swą ostatnią wolę w obecności trzech świadków jednocześnie obecnych, z których jeden spisuje wolę spadkodawcy podając miejsce i datę jej spisania wraz z wyjaśnieniem powodu braku podpisu spadkodawcy; tak sporządzony testament po odczytaniu go spadkodawcy i dokonaniu o tym wzmianki podpisują wszyscy trzej świadkowie.
W razie obawy rychłej śmierci spadkodawcy wskutek odniesionych ran lub choroby albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie formy testamentu określonej powyżej jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, testament wojskowy może być sporządzony również w tej formie, że spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie wobec dwóch świadków, choćby niejednocześnie obecnych; stwierdzenie treści takiego testamentu może nastąpić w sposób przewidziany w art. 952 § 2 i § 3 Kodeksu cywilnego.
Od pewnego czasu spadkobiercy mają możliwość potwierdzenia swych praw do schedy spadkowej u notariusza.Dotychczas, jedyną formą stwierdzenia nabycia spadku było postępowanie sądowe. Ustawodawca uznał, że koniecznym jest zapewnienie obywatelom alternatywnego sposobu potwierdzania praw do spadku.
Podstawowe zasady sporządzania aktów poświadczenia dziedziczenia przez notariuszy przedstawiamy poniżej:
Notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia jeżeli:
a) otwarcie spadku (śmierć spadkodawcy) nastąpiło po dniu 30 czerwca 1984r.
b) nie ma sporu co do osoby (osób) spadkobiercy i wysokości przypadających
dla nich udziałów w spadku
c) w czynności notarialnej będą brali osobiście udział wszyscy spadkobiercy,
zarówno ustawowi, jak i testamentowi,
d) spadkodawca w chwili śmierci nie był cudzoziemcem lub, nie posiadając
żadnego obywatelstwa, zamieszkiwał w Rzeczypospolitej Polskiej,
e) w skład spadku nie wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości
położonej za granicą,
f) nie zostało wydane wcześniej sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia
spadku i nie toczy się w sadzie postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku
po spadkodawcy, ani nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia
po nim,
g) testament spadkodawcy nie jest testamentem szczególnym
Dokumenty, jakie trzeba zgromadzić do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia:
a) akt zgonu spadkodawcy,
b) akty urodzenia spadkobierców, którzy nie wstępowali w związki małżeńskie,
c) akty małżeństwa pozostałych spadkobierców,
d) testament spadkodawcy (o ile był sporządzony),
e) numer PESEL spadkodawcy (może być unieważniony dowód osobisty
zmarłego).
Gdyby dla załatwienia sprawy istniały inne jeszcze, szczególne uwarunkowania lub potrzebne były także nie wymienione wyżej dokumenty, notariusz określi je w trakcie spotkania.
Podczas pierwszego kontaktu z notariuszem warto zasięgnąć informacji o możliwych opłatach. Można też poprosić o sprawdzenie, czy nie zostało wydane poświadczenie dziedziczenia w innej kancelarii.
Przykładowe koszty notarialne związane z dziedziczeniem:
a) protokół z przyjęcia lub odrzucenia spadku – 50 zł netto +VAT
b) protokół z otwarcia i ogłoszenia testamentu – 50 zł netto +VAT
c) protokół poświadczenia dziedziczenia – 100 zł netto +VAT
d) akt poświadczenia dziedziczenia – 50 zł netto +VAT
e) wypisy – ok. 100 zł netto +VAT
Jak widać z powyższego wyliczenia, notarialne poświadczenie dziedziczenia nie dotyczy każdej sprawy. Po pierwsze – dotyczy to jedynie spraw nieskomplikowanych i niespornych. Po drugie, postępowanie to jest droższe od postępowania sądowego. Po trzecie wszyscy muszą być na miejscu – w konkretnej dacie w konkretnej kancelarii i nie mogą ustanowić pełnomocnika.
Należy zwrócić uwagę, że warto korzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego,w przypadku, gdy istnieje spór dotyczący spadku lub dziedziczenia. Prosta porada prawna, uzyskana przed podjęciem dalszych działań, może uchronić przed daleko idącymi, negatywnymi skutkami (np. za złożenie nieprawdziwych oświadczeń notariuszowi – grozi odpowiedzialność karna). Kancelaria adwokacka ocenia sprawę i doradza klientowi co do wyboru najlepszego dla niego postępowania.